Quest articol chi l'è scrivuu in Koiné occidentala. La Koiné occidentala l'è pu accettada dai regoll de la lmowiki, donca l'articol l'è da nettà.

Lituania
Vienybė težydi
Daits aministrativ
Nom intreg	Republega lituana
Nom ofiçal	Lietuvos Respublika
Lengue ofiçale	Lengua lituana
Capitala	Vilnius
Politega
Forma de govern	Repüblica
Capo de Stat	Dalia Grybauskaitė
Capo de Govern	Saulius Skvernelis
Superfix
Totala	65 300 km²
Popolazion
Totala	2 790 842 ab.(2019)
Densitaa	42.74 ab./km²
Jeografia
Continent	Europa
Confin	Bielurüssia, Latvia, Pulònia e Rüssia
Fus orari	UTC+02:00
Economia
Valuda	Euro
PIL (nominal)	47 168,3 milion de USD (2017)
PIL pro capite (nominal)	2 168  2 328  2 830  3 166  3 113  3 297  3 530  4 146  5 505  6 706  7 863  9 240  12 297  14 961  11 837  11 984  14 357  14 341  15 693  16 545  14 291  14 982 e 16 809 USD (1995), (1996), (1997), (1998), (1999), (2000), (2001), (2002), (2003), (2004), (2005), (2006), (2007), (2008), (2009), (2010), (2011), (2012), (2013), (2014), (2015), (2016) e (2017)
PIL pro capite (PPA)	5 924,013  6 379,385  7 069,929  7 763,022  7 821,658  8 457,622  9 451,579  10 494,413  12 067,704  13 031,493  14 526,075  16 484,468  19 095,507  20 744,083  18 145,94  20 090,87  22 854,319  24 658,046  26 660,735  28 174,38  28 910,362  30 300,02 e 33 252,677 Intl$ (1995), (1996), (1997), (1998), (1999), (2000), (2001), (2002), (2003), (2004), (2005), (2006), (2007), (2008), (2009), (2010), (2011), (2012), (2013), (2014), (2015), (2016) e (2017)
Varie
Codex ISO 3166	LT, LTU, 440
TLD	.lt
Prefiss tel.	+370
Sigla autom.	LT
In nazional	Tautiška giesmė
Evoluzion storega
Proclamazion	16 febrar 1918

La Lituània a l'è on paes de l'Europa nord-oriental, bagnaa del Mar Baltich cont 100 km de linea de costa. La confina cont la Polònia e la Russia (exclave de Kaliningrad) a sudovest, cont la Bielorussia a sudest e cont la Lettònia a Nord.

Teritòri, clima e vegetazziun |

Ul sò teritòri l'è quasi tütt pianüra, e i ünich muvimeent in rapresentaa da una quaj culina murenica in de la zòna südurientaal e nurducidentaal; in del teritòri litüaan sa cunten püssee de 3.000 laach. I fiümm principaj a inn ul Nemunas e ul sò aflüeent Neris.

In sü la costa baltica la sa tröva una lagüna, ca la sa slünga inver S fin a tucà la citaa de Kaliningrad.

Ul clima l'è intermedi fra quii temperaa uceanich de l'Europa de l'òvest e quii püssee cuntinentaal de l'est; mediameent sa userven inverni pütòost frecc, un pu' püssee duulz in sü la costa (genaar: Kaunas -6 °C, Klaipeda -3 °C) e estaa fresch, quasi istèss sü tütt ul teritòri (16-17 °C). I precipitazziun a vann tra dii massim de 700 mm in sü la costa e minim de mèn de 500 mm in dii zòn püssee inteern.

De cunseguenza, la vegetazziun l'è prevalentemeent furestaal, anca se al dì d'incöö la quata dumé ul 28% de la süperfiis tutaal; ul rèst l'è staa regalaa a l'agricultüra.
L'ambieent l'è, in tütt i maneer, pütòost bèn tegnüü; i ünich preucüpazziun per i ambientaliist a vegnen daj centraj nücleaar, generalment ereditaa dal passaa suvietich (in particulaar quèla de Ignalina).

Stòria |

La furtèzza de Gediminas

I primm abitaant de la Lituània inn staa i Balti, fin del I milèni prima de Cristu; a partì dal sécul XIII ul teritòri l'è diventaa un grandücaat ereditari.

In del sécul XIV, cunt un matrimòni, l'è cumincjada l'üniun cunt la Pulònia, ca la rivarà fin a la fin del '700. In del 1795 la Lituània la passa deent in de la Rüssia.

In del 1918, ucüpada daj tudesch, la se declara indipendeent; la sò indipendenza la narà inaanz fin al 1940 quaand, insema cunt tütt i paees del Baltich, la vègn incurpurada in de l'Üniun Suvietica. Dal 1941 al 1944 gh'è la guèra cunt i tudesch naziist, ca ga mazzen 200.000 gjüdee.

In del 1990 ul parlameent al declara l'indipendenza, recugnussüda però dumé l'ann dopu; la Lituània l'è nada inaanz in sü la strada de la demucrazìa, fin a entrà (1/5/2004) in de la NATO e in de l'Üniun Eurupea.

Pupulazziun |

La pupulazziun litüana l'è custitüida per circa ul 85% da litüaan etnich, ca parlen la lengua litüana, vüna dii dü leench ammò viff de la famèja indueurupea baltica. Sta percentüaal inscì vòlta la vègn dal fatt che, anca suta ul dumini suvietich, la Lituània l'è semper stada una repüblica tradizziunalista, puch indüstrializada e che l'è stada per quest minga invasa daj rüss.

I rüss a cunten per ul 6% cumplesiff, prevalentemeent in dii citaa graant e cunt una curiusitaa: a inn ul 55% in de la citaa de Visaginas.

I pulacch a inn circa ul 6,5%, cuncentraa in dii regjun de südest.

Ul muvimeent natüraal de la pupulazziun l'è, daj primm ann '90, in negatiif; la pupulazziun ürbana l'è uramaj ul 70% del tutaal, per ul gròss deent in dii citaa püssee gròss (Vilnius, Kaunas, Klaipeda, Panevėžys, Šiauliai).

Tel chì i nomm dal Paees in di lenguf mia üficiaj.

• 
  Pulacch: Litwa, Republika Litewska
  


• 
  Samugitan: Lietova (ul Samugitan l'è un dialett del Litüan)


• 
  Rüss: Litva, Litovskaja Respublika (Литва, Литовская Республика)

Ecunumìa |

La Lituània, cumé tütt i paees de l'ex Üniun Suvietica, g'ann vüü de afruntà ul pasacc tra l'ecunumìa sucjalista del periud suvietich e quèla del liber mercaa de dopu l'indipendenza; chel pasacc chì l'a purtaa dii gross prubleem (inflazziun, croll del PIL), ma ul prucess de liberalizazziun de l'ecunumìa al s'è maj fermaa.

Fin al 1945 la Lituània l'era un paees c'al scampava de agricultüra e alevameent; al dì d'incöö dumé ul 7% del PIL al vègn da chì.

I cultüür inn quii carateristich dii paees nordich: furmeent, barbabietuul, linu, pòmm de tèra, oorz; i bèsti püssee alevaa a inn purcèj e vacch.

Da nutà la pesca (merlüzz).

L'indüstria l'è praticameent nassüda dopu ul 1945, cunt i suvietich, ca g'ann metüü in pé stabilimeent metalürgich, chimich, mecanich. La strutüra indüstriaal l'è restada un pu' ferma dal periut suvietich, e inscì la Lituània l'è minga buna de cumpeet cunt i indüstri ucidentaj; una bela part del sò trafic cumercjaal al va de cunseguenza ammò inver la Rüssia, cumé in del periud suvietich.

Ul setuur terziari l'è dree a svilüpass: l'è impurtaant ul pòrt de Klaipeda, cunt la sò zòna ecunomica libera.

Article by Rubén Berríos Martínez, THE WASHINGTON POST, Washington, D.C., May 23, 1990 / 05-23-1990

Urganizaziun pulitica |

La Lituania (nom ufizial: Lietuvos Respublika) a l'è una repüblica.

Ul president a l'è ul Valdas Adamkus (dal 2004).

Ul Prim Ministar a l'è ul Andrius Kubilius (dal 2008).

I Stat de l'Europa
Albania | Andora | Armenia2 | Austria | Azerbaigian1 | Belgi | Bielorussia | Bosnia e Erzegovina | Bulgaria | Cechia | Cipro2 | Cità del Vatican | Croazia | Danimarca | Estonia | Finlandia | Frància | Georgia1 | Germania | Grecia | Irlanda | Islànda | Itàlia | Kazakhstan1 | Letònia | Liechtenstein | Lituània | Lussemburgh | Macedonia del Nord | Malta | Monaco | Moldavia | Montnegher | Norvegia | Paes Bass | Portogall | Polonia | Regn Unii | Romania | Russia1 | San Marin | Serbia | Slovacchia | Slovenia | Spagna | Svezia | Svízzera | Turchia1 | Ucraina | Ongaria
1. Stat parzialment in Asia. 2. Stat in Asia, però consideraa part de l'Europa per di reson storich e colturaj