Hallenkerk Inhoud Hallenkerken in Nederland Literatuur Lijsten Zie ook Externe link NavigatiemenuHallenkerk in België op fotoDe Inventaris van het Bouwkundig Erfgoed, Sint-Michielskerk (ID: 58088)
Kerkgebouw
kerkbeukenzijbeukenmiddenbeukromaanse architectuurgotiekpseudobasiliekWestfalenNederlandMartinikerkGroningenJacobikerkSint-MartinuskerkSint-JoriskerkAmersfoortOude KerkGrote kerkEdambasiliekpseudobasiliekZwolleDeventerKampenbedelordendominicanenfranciscanenpredikingHaagse hallentypetraveeënAlfred TepeneogotischeVianenIJsselsteinCarl WeberVijlenPuiflijkgebintconstructiezijbeukenkloosterschurenRidderzaallakenhal
Hallenkerk
Naar navigatie springen
Naar zoeken springen
Een hallenkerk is een kerk met meerdere beuken, waarvan de zijbeuken ongeveer even hoog en soms ook even breed zijn als de middenbeuk.
Deze vorm van kerkbouw werd ontwikkeld in de romaanse architectuur maar komt voornamelijk voor in de gotiek. Het is een logische verdere ontwikkeling van de pseudobasiliek. De beuken kunnen elk van een eigen kap zijn voorzien maar ook worden gedekt door een enkel zadeldak. Een voorbeeld van de laatste variant is de Duitse Stufenhalle, een in Westfalen veelvoorkomend type hallenkerk.
Inhoud
1 Hallenkerken in Nederland
2 Literatuur
3 Lijsten
3.1 België
3.2 Nederland
4 Zie ook
5 Externe link
Hallenkerken in Nederland
Voorbeelden in Nederland zijn o.a. de Martinikerk in Groningen, de Jacobikerk in Utrecht, de Sint-Martinuskerk in Weert, de Sint-Joriskerk in Amersfoort en de Oude Kerk van Amsterdam. De grootste hallenkerk van Nederland is de Grote kerk in Edam. In de meeste gevallen ontstond een hallenkerk door het vergroten van een basiliek of pseudobasiliek, waarbij het voormalige transept vaak werd opgenomen in de nieuwe zijbeuken. Met name in de provincie Overijssel werd een aantal kerken echter meteen als hallenkerk gebouwd, waaronder een aantal tweebeukige kloosterkerken in Zwolle, Deventer en Kampen. Vooral bedelorden als de dominicanen en franciscanen kregen een voorkeur voor de hallenkerk, omdat dit type kerk meer mensen kon bevatten voor hun prediking.
Een variant op de hallenkerk is het Haagse hallentype waarbij de traveeën van een zijbeuk voorzien zijn van een topgevel en een eigen kap dwars op de lengterichting van het schip.
De architect Alfred Tepe bouwde in de 19e eeuw een aantal hallenkerken in neogotische stijl, o.a. te Vianen en IJsselstein. Carl Weber bouwde een aantal kerken volgens het voorbeeld van de Stufenhalle, onder meer in Vijlen en Puiflijk.
Hetzelfde principe als van de hallenkerk is van toepassing op het hallenhuis, een boerderijtype dat gangbaar was in Midden-Nederland en Noord-Duitsland. Een vrijstaande gebintconstructie verdeelt het huis in een schip met drie zijbeuken. In Engeland en Frankrijk werd dit principe vanaf de twaalfde eeuw toegepast bij deftige ontvangstzalen, markthallen en kloosterschuren. Een Nederlands voorbeeld is de Ridderzaal, maar het woord keert ook terug in de term lakenhal.
Literatuur
- Walter Horn, 'On the Origins of the Medieval Bay System', in: Journal of the Society of Architectural Historians 17 (1958), nr. 2, p. 2-23.
Lijsten
België
Sint-Petrus en Martinuskerk in Assenede
Sint-Stefanskerk in Attert
Saint-Pierre (Bastenaken) in Bastogne
Sint-Mauritiuskerkin Bilzen
Onze-Lieve-Vrouwekerk in Damme
Sint-Corneliuskerk in Gistel
Onze-Lieve-Vrouw-Tenhemelopnemingskerk in Gistel
Sint-Jacob-de-Meerderekerk in Hooglede-Gits
Sint-Jacobskerk in Ieper
Sint-Pieterskerk in Izegem-Emelgem
Onze-Lieve-Vrouw Geboortekerk in Evergem-Kluizen
Sint-Maartenskerk in Kortrijk
Sint-Machariuskerk in Laarne
Sint-Laurentiuskerk in Sint-Laureins
Heilig Kruiskerk (Heilig Kruis) in Luik
Abdijkerk Sint-Pieter in Lo-Reninge
Sint-Martinuskerk in Sint-Martens-Latem
Sint-Barbarakerk in Maldegem
Sint-Martinuskerk in Meeuwen
Sint-Walburgakerk in Oudenaarde
Sint-Martinuskerk in Pecq
Sint-Bertinuskerk in Poperinge
Onze-Lieve-Vrouwkerk in Poperinge
Sint-Michielskerk in Roeselare
Sint-Nicolaaskerk in Le Rœulx
Sint-Laurentiuskerk in Steenkerke
Sint-Brittakerk in Doornik, 12e eeuw
Sint-Niklaaskerk in Veurne
Sint-Catharinakerk in Wachtebeke
Sint-Michielskerk in Zuienkerke[1]
Nederland
Sint-Joriskerk in Amersfoort
Oude Kerk in Amsterdam, het Haagse hallentype
Nicolaïkerk in Appingedam
Oude Kerk in Barneveld
Walfriduskerk in Bedum
Hervormde kerk in Broek in Waterland
Grote of Lebuïnuskerk in Deventer
Broederenkerk in Deventer, twee beuken
Sint Catharinakerk in Doetinchem
Grote of Sint-Nicolaaskerk in Edam
Sint-Gommarus- of Westerkerk in Enkhuizen
Zuiderkerk in Enkhuizen
Geertruidskerk in Geertruidenberg
Martinikerk in Groningen
Grote of Sint-Jacobskerk in Den Haag, het Haagse hallentype
Grote of Sint-Stephanuskerk in Hasselt (Overijssel)
Noorderkerk in Hoorn
Broederkerk in Kampen, twee beuken
Buiten- of Onze Lieve Vrouwe kerk in Kampen
Petrus en Pauluskerk in Loppersum, getrapte hal
Antonius Abtkerk in Nijmegen, herinterpretatie van het Haagse hallentype
Johannes de Doperkerk in Puiflijk
Sint-Christoffelkathedraal in Roermond
Sint-Dionysiuskerk (Heikese kerk) in Tilburg
Buurkerk in Utrecht
Grote of Sint-Martinuskerk in Venlo
Onze-Lieve-Vrouw-ten-Hemelopnemingkerk in Vianen
Sint-Martinuskerk in Vijlen
Grote of Sint-Jacobskerk in Vlissingen
Sint-Martinuskerk in Weert
Nieuwstadskerk in Zutphen
Sint-Michaëlskerk in Zwolle
Broerenkerk in Zwolle, twee beuken[2]
Sint-Nicolaaskerk in Meijel (Limburg)
Zie ook
Basilicaal, een middenbeuk met boven de zijbeuken uitrijzende vensters- Basiliek
Pseudobasiliek, lagere zijbeuken dan het vensterloze middenschip- Zaalkerk
Externe link
- Hallenkerk in België op foto
Bronnen, noten en/of referenties
|
Categorie:
- Kerkgebouw
(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.096","walltime":"0.124","ppvisitednodes":"value":313,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":738,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":0,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":4,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":0,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":829,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":0,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 46.156 1 -total"," 24.60% 11.355 1 Sjabloon:Appendix"," 13.96% 6.441 1 Sjabloon:References"," 4.49% 2.072 10 Sjabloon:Largethumb"],"cachereport":"origin":"mw1310","timestamp":"20190401170421","ttl":2592000,"transientcontent":false);mw.config.set("wgBackendResponseTime":125,"wgHostname":"mw1262"););